Sự tích mặt trăng
Đất nước này có từ hồi mới khai thiên lập địa, ở đây ban đêm trời
tối đen như mực, vì chẳng có trăng, sao chiếu sáng, bầu trời như một tấm
thảm đen bao trùm khắp đất nước.
Một ngày kia có bốn chàng trai ở đất nước này rủ nhau đi chu du
thiên hạ, họ tới một vương quốc khác, ở đây, sau khi mặt trời khuất núi
thì thấy xuất hiện một quả cầu sáng dịu treo trên một cây sồi cổ đại.
Ánh sáng tỏa chiếu khắp đất nước. Tuy không chói chang như ánh sáng mặt
trời, nhưng dưới ánh sáng dịu ấy người ta cũng có thể nom rõ và phân
biệt mọi vật.
Mấy khách bộ hành dừng chân đứng ngắm, họ hỏi một người nông dân đánh xe ngựa đi ngang, vật sáng đó là cái gì. Người kia đáp:
- Đó là mặt trăng. Ông trưởng thôn của chúng tôi mua ba Thalơ và
đem treo ở đó. Hàng ngày ông ta phải đổ dầu và lau cho sạch để nó cháy
đều và phát ra ánh sáng dịu. Ông ta nhận tiền công mỗi tuần một Thalơ.
Khi người nông dân đã đi khuất, một người trong bọn khách bộ hành nói:
- Loại đèn như thế này chắc chúng ta cũng cần, ở quê hương chúng ta
cũng có một cây sồi cổ đại, chúng ta có thể treo nó lên cây. Vui sướng
biết bao khi chúng ta không còn phải mò mẫm đi trong đêm.
Người thứ hai nói:
- Các anh có biết không, những người ở đây có thể đi mua cái khác
về treo, chúng ta hãy mau mau lấy xe và ngựa chở ngay mặt trăng này đi.
Người thứ ba nói:
- Tôi trèo cây giỏi, để tôi trèo lên lấy nó xuống.
Người thứ tư dẫn xe và ngựa tới. Người thứ ba trèo lên cây, khoan
một lỗ xuyên qua mặt trăng, lấy dây thừng xỏ buộc lại rồi thả nó xuống.
Khi quả cầu lóng lánh kia đã nằm gọn trên xe, họ lấy khăn phủ lên để cho không ai biết chuyện, họ lấy mặt trăng đem đi.
Họ đem được mặt trăng về nước mình một cách yên ổn và treo nó lên
trên ngọn cây sồi cao. Ánh trăng chiếu sáng khắp cánh đồng, trong nhà
ngoài ngõ tràn ngập ánh trăng, già trẻ lớn bé đều vui mừng. Những người
tí hon đua nhau ra khỏi hang động để thưởng thức trăng, và trên thảo
nguyên các thổ công xúng xính trong bộ quần áo đó cùng nhau dung dăng
dung dẻ nhảy múa vòng tròn.
Bốn người hàng ngày lo đổ dầu, lau bồ hóng hàng tuần được lãnh tiền công.
Nhưng rồi cùng với năm tháng, họ trở nên già nua. Khi người thứ
nhất ốm, biết mình không qua khỏi nên căn dặn mọi người mình muốn lấy
một phần tư mặt trăng đem theo xuống chín suối. Sau khi người này chết,
trưởng thôn trèo lên cây, lấy chiếc kéo tỉa cây cắt lấy một phần tư mặt
trăng, đặt nó vào trong quan tài của người quá cố. Ánh trăng tuy không
sáng như trước nhưng ít người nhận thấy điều đó. Khi người thứ hai qua
đời, một phần tư khác cũng được cắt chia cho người đó. Ánh trăng không
còn sáng tỏ nữa. Nhưng khi người thứ ba chết, một phần tư nữa lại bị cắt
chôn theo cùng, giờ đây ánh trăng mờ ảo. Đến khi người thứ tư xuống mồ
thì phần tư cuối cùng cũng được lấy xuống chôn cùng người quá cố. Giờ
đây ban đêm lại tối đen như mực như khi trước kia. Mỗi khi đi đêm mọi
người lại phải mang theo đèn nếu không thì lại cụng đầu vào nhau.
Ở dưới địa ngục lúc nào cũng tối tăm, bốn mảnh trăng kia được ghép
lại thành một quả cầu sáng. Ánh trăng không chói chang như mặt trời, mà
là ánh sáng dịu nên rất hợp với những cặp mắt của những người ở dưới địa
ngục, họ động đậy, rồi thức tỉnh khỏi cơn ngủ triền miên. Họ vươn vai
đứng dậy, trở nên vui tính và lại tiếp tục những nhịp điệu sống cũ của
mình. Một số lại đi cờ bạc, nhảy múa, số khác lại đến các quán rượu vòi
rượu uống, khi đã ngà ngà say thì bắt đầu cãi lộn làm huyên náo cả vùng,
tiếp đến là rút gậy ăn mày ra đánh nhau. Tiếng huyên náo bởi cãi nhau
và đánh lộn ngày càng to và vang xa, nó vang lên đến tận thiên đình.
Thánh Pétrus có nhiệm vụ canh giữ cổng trời nghe thấy huyên náo
nghĩ rằng dưới địa ngục có nổi loạn. Thánh thổi tù và báo động tập hợp
quân lính phòng khi quân ô hợp dưới địa ngục kéo lên thì đánh đuổi chúng
xuống. Đợi mãi nhưng không thấy chúng kéo lên. Thánh Pétrus lên ngựa và
phóng qua cửa trời xuống dưới địa ngục. Thánh dẹp yên và ra lệnh ai về
mộ người ấy. Dẹp xong, thánh lấy mặt trăng đem theo về trời. Vì vậy mặt
trăng treo trên trời như ngày nay chúng ta thấy.
* * * KẾT THÚC * * *
Dịch: Lương Văn Hồng, © Lương Văn Hồng
The moon A fairytale by the Brothers Grimm
In days gone by there was a land where the nights were always dark,
and the sky spread over it like a black cloth, for there the moon never
rose, and no star shone in the obscurity. At the creation of the world,
the light at night had been sufficient. Three young fellows once went
out of this country on a travelling expedition, and arrived in another
kingdom, where, in the evening when the sun had disappeared behind the
mountains, a shining globe was placed on an oak-tree, which shed a soft
light far and wide. By means of this, everything could very well be seen
and distinguished, even though it was not so brilliant as the sun. The
travellers stopped and asked a countryman who was driving past with his
cart, what kind of a light that was. "That is the moon," answered he;
our mayor bought it for three thalers, and fastened it to the oak-tree.
He has to pour oil into it daily, and to keep it clean, so that it may
always burn clearly. He receives a thaler a week from us for doing it."
When the countryman had driven away, one of them said, "We could
make some use of this lamp, we have an oak-tree at home, which is just
as big as this, and we could hang it on that. What a pleasure it would
be not to have to feel about at night in the darkness!" - "I'll tell you
what we'll do," said the second; "we will fetch a cart and horses and
carry away the moon.
The people here may buy themselves another." - "I'm a good
climber," said the third, "I will bring it down." The fourth brought a
cart and horses, and the third climbed the tree, bored a hole in the
moon, passed a rope through it, and let it down. When the shining ball
lay in the cart, they covered it over with a cloth, that no one might
observe the theft. They conveyed it safely into their own country, and
placed it on a high oak. Old and young rejoiced, when the new lamp let
its light shine over the whole land, and bed-rooms and sitting-rooms
were filled with it. The dwarfs came forth from their caves in the
rocks, and the tiny elves in their little red coats danced in rings on
the meadows.
The four took care that the moon was provided with oil, cleaned the
wick, and received their weekly thaler, but they became old men, and
when one of them grew ill, and saw that he was about to die, he
appointed that one quarter of the moon, should, as his property, be laid
in the grave with him. When he died, the mayor climbed up the tree, and
cut off a quarter with the hedge-shears, and this was placed in his
coffin. The light of the moon decreased, but still not visibly. When the
second died, the second quarter was buried with him, and the light
diminished. It grew weaker still after the death of the third, who
likewise took his part of it away with him; and when the fourth was
borne to his grave, the old state of darkness recommenced, and whenever
the people went out at night without their lanterns they knocked their
heads together.
When, however, the pieces of the moon had united themselves
together again in the world below, where darkness had always prevailed,
it came to pass that the dead became restless and awoke from their
sleep. They were astonished when they were able to see again; the
moonlight was quite sufficient for them, for their eyes had become so
weak that they could not have borne the brilliance of the sun. They rose
up and were merry, and fell into their former ways of living. Some of
them went to the play and to dance, others hastened to the
public-houses, where they asked for wine, got drunk, brawled, quarreled,
and at last took up cudgels, and belabored each other. The noise became
greater and greater, and at last reached even to heaven.
Saint Peter who guards the gate of heaven thought the lower world
had broken out in revolt and gathered together the heavenly troops,
which are to drive back the Evil One when he and his associates storm
the abode of the blessed. As these, however, did not come, he got on his
horse and rode through the gate of heaven, down into the world below.
There he reduced the dead to subjection, bade them lie down in their
graves again, took the moon away with him, and hung it up in heaven.